పేగులు అరుస్తాయేం? Why do intestines in the Abdomen Cry?

 

పేగులు (Intestines) అరుస్తాయంటే – ఇది సాధారణంగా "బోర్బోరీగ్య్మి (borborygmi)" లేదా బీట్‌లు, అరుపులు, రంపలు వంటివి. దీనికి ప్రధాన కారణాలు ఇవే:

 

జీర్ణక్రియ (Digestion):

పేగుల గుండా ఆహారం, ద్రవాలు, గాలి, జీవక రసాలు తొంగుతుంటే – ఇవి పేగుల లోపల పోలికల ద్వారా అద్దపు గోడల వంటివిగా మారి శబ్దాన్ని కలిగి ఉంటాయి. జీర్ణ ప్రక్రియలో "పెరిస్టాల్సిస్" అనబడే సీరీస్ వేవ్ లాంటి కంక్రీటి కదలికలు ఉండడం వల్ల ఈ శబ్దాలు వస్తాయి.

 

ఆకలి (Hunger):

 ఆకలి ఉన్నప్పుడు కుడా పేగులు వారివారి పనిని కొనసాగిస్తాయి; ఖాళీగా ఉన్న intestines లో గాలి/ద్రవాలు ఊపిరి పోసినట్లుగా కదిలే శబ్దాలు పెరగొచ్చు.

 

ఆహారం/గాలి:

కొన్ని ఆహార పదార్థాలను జీర్ణించడంలో కష్టపడితే, గాలి అధికంగా ఉండటం, లేదా ఆహారం ద్వారా పేగుల్లో లేదా గ్యాస్ చేరడం వల్ల శబ్దాలు ఎక్కువవుతాయి. ఉదాహరణ: beans, legumes, cruciferous vegetables, dairy products.

 

బాక్టీరియలు:

పేగుల్లోని సహజ బాక్టీరియా ఆహారాన్ని జీర్ణించడంలో సహాయం చేస్తాయి; ఇది హైడ్రోజన్, మెథేన్ వంటి గ్యాస్ ఉత్పత్తిని కలిగిస్తుంది, పరిస్తితి భిన్నంగా ఉంటే (dysbiosis), శబ్దాలు ఎక్కువగా వినిపించొచ్చు.

 

ఉండే వ్యాధులు:

 Irritable bowel syndrome (IBS), gastroenteritis, intestinal blockage, ulcerative colitis, వంటి సమస్యల్లో పాటు, ఇతర లక్షణాలు (పోటు, diarrhea, constipation, బ్లీడింగ్) ఉంటే డాక్టర్‌ను సంప్రదించాలి.

 

మనస్తత్వం/స్ట్రెస్:

ఆందోళన గలిగినప్పుడు కుడా పేగుల కదలికలు మారుతాయి.

 

సారాంశం

పేగులు అరచడం (growling/rumbling/gurgling) పొడవు కాలం సాధారణము — అసలు ఇది ఆరోగ్యకరమైన జీర్ణక్రియ గుర్తుచేసేది. కానీ, బలమైన నొప్పి, దాహం, constipation, diarrhea, లేదా బ్లడ్ వస్తే మాత్రం వైద్యుడు సలహా అవసరం.

 

ప్లాస్మా అంటే ఏమిటి?

 

పదార్థాలు మామూలుగా ఘన, ద్రవ, వాయు స్థితుల్లో ఉంటాయని తెలిసిందే కదా. ఈ మూడు స్థితులకీ చెందని స్థితే ప్లాస్మా. అందుకే దీన్ని నాలుగవ స్థితి పదార్థము(forth state of matter)అంటారు. పదార్థాలన్నీ పరమాణు నిర్మితాలని చదువుకుని ఉంటారు. ఏ పదార్థమైనా ఒక పరిమితికి మించి వేడి చేస్తే అది వాయువుగా మారుతుంది. ఆ వాయువుకి కూడా అత్యంత తీవ్రమైన ఉష్ణోగ్రత అందితే, అందులోని పరమాణవుల నుండి ఎలక్ట్రాన్లు, కేంద్రకాలు వేరుపడిపోయి వేటికవి స్వేచ్ఛగా చలిస్తూ ఉంటాయి. ఈ స్థితే ప్లాస్మా. ప్లాస్మా అయస్కాంత క్షేత్రాల వల్ల ప్రభావితం అవుతుంది. దీని నుంచి విద్యుత్‌ కూడా ప్రవహిస్తుంది. సూర్యుడు, నక్షత్రాలన్నింటిలో ద్రవ్యం ప్లాస్మా రూపంలోనే ఉంటుంది. అంతేకాదు మన భూమి వాతావరణంలో పైపొర అణుశకలావరణం (ionosphere)లో ఉండేది కూడా ప్లాస్మానే. లోహాల వెల్డింగ్‌కు ఉపయోగించే ఎలక్ట్రిక్‌ స్పార్క్‌లలో, విద్యుత్‌ ఉత్సర్గ దీపాల(electric discharge lamps)లో ఉండేది కూడా ప్లాస్మానే. ప్లాస్మాలో విడివిడిగా ఉండే ఎలక్ట్రాన్లు, ధనావేశమున్న కేంద్రకాలు ఆకర్షణకు లోనై ఒకటిగా కలిసిపోకపోవడానికి కారణం అక్కడ ఉండే ఉష్ణశక్తి, వాటిని అత్యంత వేగంతో చలించేలా చేయడమే. పైగా అక్కడ సాంద్రత అతి తక్కువగా ఉండడం వల్ల ప్లాస్మాలోని కణాల మధ్య దూరం ఎక్కువగా ఉండి, అవి ఆకర్షించుకునే అవకాశం చాలా తక్కువ.

కొంత మంది నీటిపై వెల్లకిలా పద్మాసనం వేసి గంటలతరబడి తేలియాడుతారు. అదెలా సాద్యం?

 

ఇలా చేయడం మానవాతీత శక్తుల వల్ల కానీ, మంత్ర తంత్రాల వల్ల కానీ కాదు. దీన్ని సాధారణ భౌతిక శాస్త్ర నియమాల ద్వారా వివరించగలము. ప్లవన సూత్రాల (laws of floatations) ప్రకారం ఏదైనా వస్తువు సాంద్రత (density)నీటి సాంద్రత కన్నా ఎక్కువైతే నీటిలో మునుగుతుందని, తక్కువైతే తేలుతుందని చదువుకుని ఉంటారు. సాధారణ మానవుడి శరీర సాంద్రత నీటి సాంద్రత కన్నా కొంచమే ఎక్కువ కావడం వల్ల ఈతకొట్టకపోతే మనిషి మునుగుతాడు. ఈత రాక మరణిస్తే శవమై తేలడానికి కారణం చనిపోయిన వ్యక్తి దేహపు సాంద్రత నీటి సాంద్రతకన్నా తక్కువ కావడమే. ప్రాణంతో ఉన్న వ్యక్తి ఓ పద్ధతి ప్రకారం నీటిలోకి దిగి పద్మాసనం వేసుకొనే సందర్భంలో వీపు కింద ఖాళీ ఏర్పడి అక్కడ గాలి బుడగలు ఏర్పడేలా నేర్పరితనంతో కూర్చుంటాడు. అందువల్ల ఎంత సేపైనా తేలియాడుతూ ఉండగలడు.

తలలో పేలు ఎక్కడినుండి వస్తాయి?

 

Lice on the head come from?

పేలు తలలో పుట్టవు . మాడును అంటిపెట్టుకుని , మాడును కుట్టి మనిషి రక్తాన్ని పీల్చే పేలు  తలనుండి బయటకి తీస్తే ఒకరోజు కనా ఎక్కువ బ్రతకలేవు . కాబట్టి ఎవరోఒకరి తలనుండు మరొకరి తల్కు వ్యాప్తిచెందాల్సిందే . ఒకరి తల మరొకరి తలకు తగిలినపుడు , ఒకరి దువ్వెన మరొకరు వాడినపుడు ,దిండు  ... దుప్పటికి అంటిపెట్టుకుని ఒకరి తల నుండి మరొకరి తలకు వస్తాయి. అప్పుడప్పుడు పేలు గాలి ద్వారా ఒకరి తలనుండి మరొకరి తలకు వ్యాప్తిచెందే అవకాశము లేకపోలేదు .. కాని చాలా అరుదుగా జరుగుతుంటుంది. అయితే పేలు ఎగరలేవు ఒకసారి తలలో చేరితే అతివేగముగా గుడ్లు పెట్టి వ్యాప్తిచెందగలిగిన పరాన్నజీవులు పేలు

సూర్యరశ్మి దేహానికి హాని కలిగిస్తుందా?

 

సూర్యకాంతిలోని నులివెచ్చని కిరణాలు ముఖ్యంగా ఉదయం, సాయంత్రపు వేళల్లో మన దేహానికి 'డి' విటమిన్‌ అందించినా, ఆహ్లాదం కలిగించినా, సూర్యరశ్మికి మరీ ఎక్కువగా ప్రభావితమైతే, కొన్నిసార్లు హాని జరిగే ప్రమాదం కూడా లేకపోలేదు. అలాంటి ప్రమాదాలే శరీర చర్మంపై కమిలిన మరకలుగా (Sun burns) ఏర్పడుతాయి. అవే కాలం గడిచే కొద్దీ చర్మ సంబంధిత క్యాన్సర్‌గా పరిణామం చెందే ప్రమాదం ఉంది. వీటికి కారణం సూర్యరశ్మి నుంచి వెలువడే అత్యంత శక్తిమంతమైన అతి నీలలోహిత కిరణాలు. ఈ కిరణాలు మన దేహానికి సోకకుండా ఆకాశానికి భూమికి మధ్య ఓజోన్‌ పొర పరచుకొని ఉంటుంది. కానీ, ఇటీవల కాలంలో ఈ ఓజోన్‌ పొర గాఢత చాలా వరకు తగ్గింది. ముఖ్యంగా ధ్రువ ప్రాంతాలపైన. దీనికి కారణం శీతలీకరణకు వాడే రిఫ్రిజిరేటర్లు, ఏసీలు. వాహనాలను నడపడానికి ఉపయోగించే పెట్రోలు, డీజిల్‌ లాంటి ఇంధనాల కాలుష్యాలు. అవి వెలువరించే క్లోరో ఫ్లోరో కార్బన్లు (సీఎఫ్‌సీఎస్‌). వీటి ప్రభా వాన్ని అరికట్టినా, ఆకాశంలోని ఓజోన్‌ పొర మునుపటి పరిమాణాన్ని, సాంద్రతను అందుకుంటుందనే విషయంలో శాస్త్రజ్ఞులు కచ్చితమైన అభిప్రాయానికి రాలేకపోతున్నారు. ఇప్పటికే ఎంతో నష్టం జరిగిపోయింది. ఇకనైనా ఆ ఓజోన్‌ పొర మరీ బలహీన పడకుండా చూడాల్సిన బాధ్యత మనందరిపైనా ఉంది.

మనషులలాగే జంతువులు, మొక్కలు కూడా నవ్వుతాయా? ఏడుస్తాయా?

 

భావాలను వ్యక్తీకరించడం చాలా జంతువుల్లో ఉంది. ఇది ఏకకణజీవులు, మెదడు లేని జీవులకు సాధ్యం కాదు. ఎందుకంటే భావం అంటేనే పరిసర పరిజ్ఞానాన్ని పొందడం, దాన్ని జ్ఞాపకంగా పదిల పరుచుకోవడం, ఆ సమాచారం ఆధారంగా తోటి జీవితో తన ప్రవర్తనను నిర్ణయించుకోవడం అన్నమాట. మెదడున్న జీవులన్నీ వివిధ పద్ధతుల్లో సమాచారాన్ని ఇచ్చిపుచ్చుకుంటాయి. మనుషుల్లో కన్నీరు, ఏడుపు, దిగులు మొహాన్ని చాటే కండరాల ప్రవృత్తిలాంటి రూపాల్లో దుఃఖం ప్రదర్శితమైతే, నవ్వు, మెరిసే కళ్లు లాంటి ప్రవృత్తుల ద్వారా ఆనందం ప్రకటితమవుతూ ఉంటుంది. కొన్ని జంతువుల్లో భావాలను రసాయనిక పదార్థాలను స్రవించడం ద్వారా కూడా వ్యక్తపరుస్తాయి. హార్మోను వ్యవస్థ ఉన్న జంతువుల్లో భావ వ్యక్తీకరణ ప్రస్ఫుటంగా ఉంటుంది. అయితే మొక్కలకు మెదడు, వినాళగ్రంథి (endochrine system) ఉండకపోవడం వల్ల ఏడుపులు, నవ్వులు ఉన్నట్టు ఆధారాలేమీ లేవు. అయితే కొన్ని రసాయనాలను వెదజల్లడం ద్వారా సమాచార మార్పిడి జరుగుతుంది.

స్త్రీ-పురుష మానసిక వికాశములో తేడా ఏమిటి ?

 

భౌతికము గా ఒక వయసు వారైనా స్త్రీ , పురుషులలో మానసిక వికాశము భిన్నము గా ఉంటుంది . ఆడవారు మవవారికన్నా తక్కువ వయసులో మానసిక పరిపక్వతకు వస్తారు. సమస్యలను అర్ధము చేసుకోవడము , విశ్లేషించడమే కాదు ... రాబోయే అంశాలను ముందుగానే పసిగట్ట గలిగిన శక్తి మహిళలకు ముందే వస్తుంది.

 

ఆడవారు 25 ఏళ్ళకు మానసికం గా పరిపక్వతకు వస్తే  పురుషులు 35 వ సంవత్సరము వరకు ఆష్థాయికి  చేరుకోలేరు . ఆ పది సం.లు తేడామానసిక పరిపక్వములో అలాగే నిలిచి ఉంటుంది. శారీరక బలహీనతను అధిగమించేందుకు  మహిళలకు మేధోపరము గా ఆ శక్తి ప్రకృతి ప్రసాధించిందని అనుకోవాలి . పురుషుడు శారీరక బలమును నమ్ముకున్నందున మానసిక పరిపక్వము ఆలస్యమువుతుందేమోనని భావించుకోవాలి,

బాణము ఎక్కుపెట్టినప్పుడు ఒక కన్ను మూసి ఒక కన్ను తోనే చూస్తారు ఎండుకు ?

 

ఒక దృశ్యము ఎంతదూరము లో ఉంది , ఎంత ఎత్తు , లావు ఉంది తెలియాలంటే తప్పకుండా రెండు కళ్ళుతో దూడాల్సిందే . కాని గురి ఎక్కు పెట్టినప్పుడు మాత్రము లక్ష్యము ఎంతదూరము లో ఉన్నది తెలిస్తే చాలు . కాబట్టి ఒక కన్ను సరిపోతుంది . రెండు కళ్ళు తో చూస్తే రెండో కన్ను చూసే దృస్టికోణము అడ్డంకి అవుతుంది . అందుకే గురి ఒక కన్నుతోనే సూస్తారు .

.

16 సం క్రితం గొర్రె (డాలీ) నుంచి క్లోనింగ్ ద్వారా మరో గొర్రెను సృష్టించారు . అ పద్ధతి ద్వారా ఈ ప్రయోగము మనుషులపైన ఏ దేశాం లోనైనా చేశారా?

 

ప్రకృతి సహజమైన సంపర్కంతో పని లేకుండానే అదే రకమైన జన్యుధర్మాలు ఉండే ప్రాణుల సృష్టినే క్లోనింగ్‌ అంటారు. ఈ ప్రక్రియలో ఎదిగిన చెట్లు, తీగల వల్లనే మనకు గింజలు లేని ద్రాక్ష, దానిమ్మ, ఆపిల్‌, చెర్రీలాంటి పండ్లు లభిస్తాయి.

 

ఒక కణం నుండి కేంద్రకాన్ని తొలగించి, దానిని, కేంద్రకం క్రియా రహితం చేయబడిన లేదా తొలగించిన వేరొక ఫలదీకరణం చెందని అండకణం లోనికి ప్రవేశ పెట్టే ప్రక్రియ క్లోనింగ్. క్లోనింగ్ రెండు విధాలుగా ఉంటుంది:

 

ప్రత్యుత్పాదక క్లోనింగ్ : కొంత విభజన తరువాత అండకణాన్ని గర్భాశయంలో ప్రవేశపెట్టినపుడు అది దాత కేంద్రకంతో జన్యుపరంగా సారూప్యత కలిగిన పిండంగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.

 

చికిత్సాయుత క్లోనింగ్ : అండాన్ని రాతి గిన్నె (పెట్రి డిష్ )లో ఉంచినపుడు అనేక రుగ్మతలపై ప్రభావ వంతంగా పనిచేసే పిండ మూలకణాలుగా అభివృద్ధి చెందుతాయి. ఇవి రోగాల చికిత్సలకు ఉపయోగిస్తారు .

 

1997 లో రోస్లిన్ ఇన్స్టిట్యూట్ కి చెందిన ఇయన్ విల్ముట్ తన సహచరులతో కలిసి గొర్రె క్షీర గ్రంధుల నుండి డాలీ అనే గొర్రె పిల్లను క్లోనింగ్ ప్రక్రియ ద్వారా విజయవంతంగా సృష్టించినపుడు ఇది మీడియా దృష్టిని ఆకర్షించింది. డాలీని సృష్టించిన ప్రక్రియ లోనే మానవ క్లోనింగ్ కూడా సాధ్యమేనని చాలా మంది భావించారు. ఇది నైతిక వివాదాలను సృష్టించింది. ఇటువంటి క్లోనింగ్ మనుషులమీద చేస్తే ఎక్కువకాలము బతకరనీ , త్వరగా చనిపోతారనీ, ఇది చాలా అపాయకరమైన ప్రయోగమని , చెయ్యవద్దని " విల్ మట్ " స్పష్టముగా చెప్పారు . ఈ హ్యూమం క్లోనింగ్ ని అమెరికా , బ్రిటన్‌ వంటి దేశాలు నిషేదించడమే కాదు ... ఇటువంటి ప్రయోగాలు మానవజాతిపట్ల జరిగే అపచారం , హత్యతో సమానం అని అన్నారు.

మాట్లాడేటప్పుడు వూపిరి పీల్చుకోవడం సాధ్యం కాదు. ఎందుకని?

 

మాట్లాడ్డం అంటేనే వూపిరిని బయటకు వదిలే నిశ్వాస (expiration) ప్రక్రియకు ధ్వని కూడా తోడవడమే. గొంతులో ఉన్న శ్వాసపథ (lerynx), ఆహారపథ (pharynx) కలిసే చోట శబ్ద పేటికలు (vocal chords) ఉంటాయి. ఆ శబ్ద పేటికల కంపనమే శబ్దం. అది తన కంపనాలను నిశ్వాసంలో వూపిరితిత్తుల నుంచి బయట పడుతున్న గాలిలోకి నింపుతుంది. ఇలా శబ్ద కంపనాలను నింపుకున్న గాలి కంపనాలను భాషకు అనుకూలంగా గొంతు, అంగిటి, నాలుక, దవడలు, పలువరుస, పెదాలు, ముక్కు సమన్వయం చేసుకుంటూ మాటల రూపంలో వ్యక్తం చేస్తాయి. మాటకు, మాటకు మధ్య లేదా వాక్యానికి, వాక్యానికి మధ్య మనం గాలిని లోపలకి పీల్చుకుంటామే తప్ప మాట్లాడే క్రమంలోనే ఉచ్ఛ్వాసం(inspiration) చేయడం చాలా కష్టం.

అప్పుడే పుట్టిన పిల్లల కళ్లు నీలి రంగులో ఉంటాయా?

 

మామూలుగా కొందరు తెల్లరంగులో ఉండే పిల్లలు పుట్టగానే వారి కళ్లు నీలిరంగులో ఉంటాయి. అలాంటి వారి కళ్లు పుట్టిన వెంటనే పూర్తిగా వృద్ధి చెందకపోవడంతో వారి కంటిపాపలో పిగ్మెంట్‌ తగినంత మోతాదులో ఉండదు. పిల్లలు పుట్టి పెరుగుతున్న తొలి రోజుల్లో వారి కంటి పాపలోని నీలిరంగులో ఉండే పిగ్మెంట్‌ వల్ల కాకుండా వారి కంటి పాపలపై పడే కాంతిలో ఉండే ఒక అంశం నీలిరంగు ప్రతిఫలించడం వల్ల ఏర్పడుతుంది. నిజానికి ఆ దశలో పసిపాపల కంటిపాపలు ఏ రంగు లేకుండా మామూలుగా ఉంటాయి.

 

మామూలుగా తెల్లని దేహచ్చాయ గల వ్యక్తులు ముఖ్యంగా పాశ్చాత్యదేశస్థుల్లో మెలానిన్‌ అనే పదార్థ పరిమాణం తక్కువగా ఉండటం వల్ల వారికి పుట్టిన పిల్లల కంటిపాపల్లో తగినంత మోతాదులో పిగ్మెంట్‌ ఉండదు. అందువల్ల ఆ పిల్లల కళ్లు నీలి రంగులో ఉంటాయి. అదే దేహం రంగు నల్లగా లేక చామన ఛాయలో ఉండే వారు మెలానిన్‌ను ఎక్కువగా ఉత్పత్తి చేయడం వల్ల వారికి పుట్టిన పిల్లల కంటి పాపల్లో పిగ్మెంట్‌ శాతం ఎక్కువగా ఉండటంతో వారి కంటిపాపలు పుట్టినపుడు గోధుమ రంగులో ఉండి వయసుపెరిగే కొలదీ ముదురు గోధుమ రంగులోకో లేక నల్లగానో మారుతాయి.

కోతి నుంచి మనిషి రూపాంతరం చెందాడంటారు. మనిషి కూడా అలా మరో రకమైన జీవిగా మారతాడా?

 

గొంగళి పురుగు ప్యూపా దశలోకి వెళ్లి అందులోంచి సీతాకోక చిలుకగా మారినట్టు కోతి నుంచి మనిషి ఏర్పడలేదు. అది ఒక జీవి జీవిత చక్రంలో వివిధ దశలు కాగా, ఇది పరిణామ క్రమంలో ఒక భాగం. కోతి లాంటి జీవుల్లో కొన్ని లక్షల సంవత్సరాల విస్తారంలో మార్పులు జరిగి క్రమేపీ మనిషిలాంటి జీవులు పరిణామం (evolution) చెందాయని అంటాము. ప్రకృతిలో ఎదురయ్యే ఆటుపోట్లను తట్టుకునేలా దేహంలో క్రమేపీ మార్పులు చెందేలా సంతానం తర్వాత సంతానం, తరం (generation) తర్వాత మరో తరంలో ఎంతో కొంత మార్పు జరుగుతుంది. ఏ మార్పులైతే ప్రకృతితో తలపడడానికి, మనుగడ సాగించడానికి అనువుగా ఉంటాయో అలా రూపాంతరం చెందిన జీవులే నిలుస్తాయి. అవి లేనివి అంతరిస్తాయి. దీనినే శాస్త్రవేత్త డార్విన్‌ 'ప్రకృతి వరణం ద్వారా జీవ పరిణామం, జంతువుల ఆవిర్భావం' (Origin of species by evolution and natural selection) అనే సిద్ధాంతాన్ని ప్రతిపాదించాడు. కొన్ని లక్షల సంవత్సరాల తర్వాత మనిషిలో కూడా మార్పులు జరిగి మరో ఆధునిక రూపాన్ని సంతరించుకునే అవకాశం ఉంది.

మెదడులోని ఏయే ప్రదేశాల్లో భావోద్వేగాలు, ఉద్రేకాలు ఉత్పన్నమవుతాయి?

 

మెదడు క్రియాశీలతను పరిశీలించి అధ్యయనం చేయడానికి అయస్కాంత అనునాద చిత్రీకరణ (మాగ్నెటిక్‌ రెసోనెన్స్‌ అండ్‌ ఇమేజింగ్‌) లాంటి ఆధునిక పద్ధతులు శాస్త్రవేత్తలకు అందుబాటులోకి వచ్చాయి. పరిశోధనల ద్వారా మెదడులోని ఏయే ప్రదేశాలు మానవుల భావోద్రేకాలను నియంత్రిస్తాయో తెలుసుకోగలుగుతున్నారు. భయం, కోపం లాంటి ప్రాథమిక భావోద్వేగాలు మెదడులోని 'ఎమిగ్డాలా' (Amygdala) అనే ప్రదేశంలో కలుగుతాయి. అప్రియమైన భావాలు కార్టెక్స్‌ ముందు భాగంలో మొదలవుతాయి. పరిశోధకులు ఈమధ్య మానవులకు ఉండే 'ఆరవ జ్ఞానం' (సిక్త్స్‌ సెన్స్‌) మూలాలను కూడా కనుగొన్నామని ప్రకటించారు. ఇది మెదడును కుడి, ఎడమ భాగాలుగా విభజించే గోడల వెంట ఉండే 'ఏంటీరియర్‌ సింగులేట్‌ కార్టెక్స్‌' నుండి కలుగుతుంది. ప్రేమలాంటి సంక్లిష్ట భావనల విషయంలో మెదడులోని ఎమిగ్డాలా, హార్మోన్లను నియంత్రించే హైపోథాల్మస్‌, జ్ఞాపకశక్తి నిక్షిప్తమై ఉండే హిపోకాంపస్‌, జ్ఞానేంద్రియాల ప్రభావాలను వడబోసే థాలామస్‌ లాంటి వివిధ ప్రదేశాల సమైక్య ప్రమేయం ఉంటుంది.

మనుషులు పుట్టిన కొన్ని ఏళ్ల తర్వాతే మాట్లాడుతారు. పుట్టగానే మాటలు ఎందుకు రావు?

 

శబ్దం చేయడమనేది జీవి విశిష్టతకు సంబంధించిన అంశం. పరిణామ క్రమంలో వివిధ రకాల జంతువులు రకరకాలుగా శబ్దాలను చేయగలుగుతున్నాయి. అయితే శబ్దాలకు క్రమబద్ధతను కల్పించి క్రమేపీ భాషను నెలకొల్పడం మానవ జాతికే వీలయింది. అందువల్ల భాష సామాజిక పరిణామంతో ముడిపడింది. మాట్లాడాలంటే వినాలి. అయితే పుట్టక మునుపు తల్లి మాట్లాడే భాషకానీ, ఆ శబ్దాలు ప్రసారమయ్యే వాతావరణంగానీ శిశువుకి పరిచయం కావు. పుట్టగానే శ్వాస పీల్చుకునే ప్రక్రియలో మొదటి ప్రయత్నమే కేర్‌మనే ఏడుపు శబ్దం. అంతకు మించిన శబ్దాలకు శిశువు నోటిలోని భాగాలు కూడా అభివృద్ధి చెంది ఉండవు. ఎందుకంటే మాటలు పలకడానికి నోటిలోని దంతాలు, నాలుక, గొంతు కండరాలు, పెదాలు సమన్వయంతో పనిచేయాలి. ఈ సామర్థ్యం శిశువు పెరుగుతున్న కొద్దీ అలవడుతుంది. తల్లి మాటలు వింటూ పదాలు, వాక్యాలు, అక్షరాలు, శబ్దాలు గ్రహిస్తూ ఆపై లిపిని కూడా మనిషి పరిచయం చేసుకుంటాడు. భాష సామాజిక పరమైనది కాబట్టే కొన్ని భాషలు, భాషల్లోని కొన్ని పదాలు కనుమరుగవుతున్నాయి.

గొట్టం మాత్రల లోపల మందు ఉంటుంది. దాన్ని మింగితే లోపలున్న మందు ఎలా బయటకొస్తుంది? పైన క్యాప్య్సూల్‌ను ఎలా తయారుచేస్తారు?

 

మందులు బాగా చేదుగా ఉన్నా, అభ్యంతరకర రసాయనిక లక్షణాలతో ఉన్నా వాటిని బుల్లి గొట్టంలాంటి దాంట్లో అమరుస్తారు. వీటినే క్యాప్స్యూల్స్‌ అంటారు. పరిశీలించి చూస్తే ఇది రెండు సగాలను కలిపినదని అర్థం అవుతుంది. ఈ గొట్టాల్ని లోహంతోనో, మరేదైనా ప్లాస్టిక్‌ పదార్థాలతోనో చేయరు. అలా చేస్తే గొట్టం విడివడి మందు బయటపడదు. వీటిని సాధారణంగా గ్త్లెనో ప్రోటీన్లు అనే అపాయం లేని సేంద్రీయ పదార్థాలతో తయారుచేస్తారు. మింగిన తరువాత వీటి పైపొరంతా పొట్టలో జీర్ణం అవుతుంది. పొర లోపల ఉంచిన మందు విడుదలై వ్యాధి నివారణ ప్రక్రియలో పాల్గొంటుంది.

దువుకుంటున్నప్పుడు మనలో చాలా మందికి నిద్ర వస్తుంది . ఎందుకని?

 

చదివేటపుడు నిద్ర రావడమనేది మనము ఏ భంగిమలో ఉన్నాము ... ఎంతసేపు ఉన్నాము అనే దానిమీద ఆధారపడి ఉంటుంది . చదివేటప్పుడు శరీర కదలికలు తక్కువగా ఉండటం వలన కండరాలకు ప్రవహించే రక్తము తగ్గుతుంది . దాని ములాన కండరాలలోని జీవకణాలలో దహనచర్య (combustion) మందగించి " లాక్టిక్ యాసిడ్ " అనే ఆమ్లము తయారవుతుంది . ఈ ఆమ్లము ప్రాణవాయువైన ఆక్షిజన్‌ ను అతిగా గ్రహిస్తుంది. దాంతో దేహములోని రక్తానికి కావలసిన ఆక్షిజన్‌ లో కొంత తగ్గుదల వస్తుంది . ఆక్షిజన్‌ తగినంతగా లేని రక్తం మెదడులోకి ప్రవహించడం వల్ల మగతగా , నిద్ర వస్తున్నట్లుగా ఉంటుంది . అందుకే చదివేటపుడు ఒకే భంగిమలో ఉండిపోకుండా అప్పుడప్పుడు అటు ఇటూ కదలడం , ఏకుబికిన చదవకుండా మధ్యలో కాస్త విరామము ఇవ్వడం చేస్తే నిద్ర రాదు.

వైద్యులు నాడి పట్టుకుని చూస్తారెందుకు?

 

ప్రస్తుత వైద్యులు  రోగిని తాకడం తగ్గించారు. . కానీ పాతరోజుల్లో వైద్యులు తమ రోగిని ముంజేయి దగ్గర పట్టుకుని చూసేవారు. అది నాడిని పట్టుకోవడము అని మనము అనుకుంటాము . వాస్తవములో వైద్యుడు రక్తనాళము పట్టుకుని చూస్తాడు . రక్తనాళము లో రక్తము ఒక క్రమవేగముతో ప్రవహిస్తుంది. అది కాకుండా ధమని గోడలు గుండె కొట్టుకోవడము మాదిరిగానే పల్స్ కొట్టుకొంటుంది. అది ఎన్నిసార్లు కొట్టుకుంటున్నాదో లెక్కపెడతారు. అనారోగ్యానికి గురి అయినప్పుడు ఆ రక్తప్రవాహ వేగము మారుతుంది. ఆ వేగము తగ్గిందా , పెరిగిందా అనేది చేయి పట్టుకుని తెలుసుకొని దానిని బట్టి రోగాన్ని అంచనావేయడము వైద్యులు చేస్తారు.

ఎవరినైనా చెంపపై ఛెళ్లుమని కొడితే, వాతలు తేలుతాయి. ఎందుకు?

 

మన శరీరంలో చెంపపై ఉండే చర్మం మిగతాభాగాలపై ఉండే చర్మంకన్నా మెత్తగా, సున్నితంగా ఉంటుంది. ఎవరినైనా చెంపపై కొడితే చర్మం కింద ఉండే జీవకణాలు తమ నిరోధక శక్తిని కోల్పోయి చిట్లి చెల్లాచెదురవుతాయి. ఆ ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి అక్కడ మామూలుకన్నా అధికంగా తెల్లరక్తకణాలు అవసరమవుతాయి. వాటిని సరఫరా చేసే క్రమంలో ఆ ప్రాంతానికి రక్తప్రసరణ అధికంగా జరుగుతుంది. దీనికి తోడు అక్కడ పగిలిపోయిన కణాలలోని ద్రవం కూడా ఆ రక్తంలో కలవకుండా తెల్లకణాలు నెట్టివేస్తాయి. ఈ ప్రక్రియలో చేతివేళ్లు తీవ్రంగా తాకిన చోట చెంప మీది చర్మం కమిలి వాతలు ఏర్పడతాయి

ఊపిరి రహస్యమిది!

చిన్నూ: తాతయ్యా! మొన్న నాన్నతో సినిమాకి వెళ్లినప్పుడు ఓ ప్రకటన చూశా. పొగ తాగితే ఊపిరితిత్తులు పాడై జబ్బులొస్తాయని! అసలు ఊపిరితిత్తుల సంగతులేంటో చెప్పవా?

తాతయ్య: భలే అనుమానమే వచ్చిందే! చెబుతా జాగ్రత్తగా విను మరి. మనం ఏ పనైనా చేయకుండా ఉండగలమేమో కానీ శ్వాస తీసుకోకుండా ఉండగలమా? ప్రయత్నించినా కొద్దిసేపే. ఉండలేమనే చెప్పాలి. ఎందుకంటే మన శరీరంలో ప్రతీ కణం సజీవంగా ఉండాలంటే ఆక్సిజన్‌ చాలా అవసరం. ఆ ఆక్సిజన్‌ను అందించే పని చేసేవి ఊపిరితిత్తులే. మనం పీల్చే గాలి నుంచి ఆక్సిజన్‌ను వేరు చేసి, దాన్ని రక్తంలో కలుపుతాయి. కార్బన్‌డయాక్సైడ్‌ను బయటకు పంపిస్తాయి. ఈ తతంగానికి మన శరీరంలోని చాలా భాగాలు కలిసికట్టుగా పనిచేస్తాయి.

చిన్నూ: అలాగా! అసలివి ఎక్కడుంటాయి?

తాతయ్య: ఛాతి దగ్గర తాకి చూడు... దీని లోపలే కుడి, ఎడమలుగా ఎక్కువ భాగాన్ని ఆక్రమించి ఉండేవి ఈ ఊపిరితిత్తులే. వీటిల్లో కుడి ఊపిరితిత్తి కన్నా ఎడమవైపున్నది కాస్త చిన్నగా ఉంటుంది. ఎందుకంటే ఆ ఖాళీలోనే గుండె ఆక్రమించి ఉంటుంది. వీటికి చుట్టూరా 12 జతల పక్కటెముకలు రక్షణగా ఉంటాయి. లేత గులాబీ రంగులో ఉండే ఈ ఊపిరితిత్తులు రెండు బుడగల్లా ఉంటాయి. బుడగల్లో గాలి నింపితే, వదిలితే ఎలా ఉంటాయో శ్వాస తీసుకున్నప్పుడు, వదిలినప్పుడు ఇవీ అలానే ఉంటాయన్నమాట. స్పాంజిలా మెత్తగా ఉండే ఈ ఊపిరితిత్తుల కింద డయాఫ్రం అనే కండరం గుమ్మటం ఆకారంలో ఉంటుంది.

ఒక రకంగా మనం ఊపిరితిత్తులను తలకిందులుగా ఉండే చెట్టుతో పోల్చుకోవచ్చు. చెట్టుకి కొమ్మల్లా...! వీటిల్లోకూడా బోలెడన్ని శాఖలుంటాయి. చాలా సన్నగా ఉండే వీటిని బ్రాంకీయోల్స్‌ అంటారు. వీటిని గాలి మార్గాలు అనుకోవచ్చు. శ్వాసనాళమేమో చెట్టు కాండం అన్నమాట. ముక్కు... నోరు నుంచి గాలి దీనిలోంచే లోపలికి వెళుతుంది.

చిన్నూ: దీని చుట్టూ అంత కథ ఉందా?

తాతయ్య: అంతేకాదు చిన్నూ! ఇందాక చెప్పాగా చెట్టు కొమ్మల్లాంటి బ్రాంకీయోల్స్‌ ఉంటాయని. వీటి చివర చిన్న చిన్న సంచులుంటాయి. వీటిని ఆల్‌వియోలై అంటారు. గాలి చేరినప్పుడల్లా బెలూన్లలా ఉబ్బుతాయివి. సుమారు 30 కోట్ల నుంచి 60 కోట్ల వరకు ఉండే వీటిని సూక్ష్మదర్శినిలోంచి చూస్తే ద్రాక్షగుత్తుల్లా భలేగా కనిపిస్తాయి. వీటికి అతి సన్నని రక్తనాళాలు అంటుకొని ఉంటాయి. గుండె నుంచి వచ్చిన రక్తం... కార్బన్‌డయాక్సైడ్‌ను వదిలించుకొని, ఆక్సిజన్‌ను చేర్చుకునేది ఇక్కడేనోయ్‌. ఒకరకంగా ఊపిరితిత్తులను ‘వడపోత కేంద్రం’ అనుకోవచ్చన్నమాట.

గుండె కార్బన్‌డయాక్సైడ్‌తో నిండిన రక్తాన్ని ఊపిరితిత్తులకు పంపితే... అవి ఆ కార్బన్‌డయాక్సైడ్‌ను తొలగించి ఆక్సిజన్‌తో నింపుతాయన్నమాట. ఈ రక్తం మళ్లీ గుండెకు వెళ్లి అక్కడి నుంచి అన్ని శరీర భాగాలకు చేరుకుంటుంది. ఊపిరితిత్తుల్లో ఉండే రక్తనాళాలను ఒక దాని పక్కన మరోటి చేర్చుకుంటూ వెళ్తే అవి 620 మైళ్ల దూరం పరుచుకుంటాయి.

చిన్నూ: బాబోయ్‌ ఊపిరితిత్తుల ఉపయోగం చాలానే ఉంది కదూ తాతయ్యా!

తాతయ్య: అవున్రా బాబూ! అన్నట్టు... మరో సంగతి... చూడు నీవు శ్వాస తీసుకున్నప్పుడు గాలిని పీల్చడం, వదలడం ఎలా జరుగుతుందో తెలుసా? ఊపిరితిత్తుల కింద ఉండే డయాఫ్రం, పక్కటెముకల కండరాల సంకోచ, వ్యాకోచాల వల్లనే. ఈ కదలికల వల్ల ఊపిరితిత్తుల్లో ఏర్పడే అల్ప, అధిక పీడనాల గాలి లోనికీ, బయటకూ వచ్చేలా చేస్తాయి. ఈ కండరాల కదలికలను మెదడే నియంత్రిస్తుంది.

చిన్నూ: దగ్గు, తుమ్ము ఎందుకు వస్తాయి?

తాతయ్య: మరేమో... మనం పీల్చుకునే గాలిలో దుమ్ము, ధూళి వంటివి ఉంటే... శ్వాసనాళం గోడలకు ఉండే అతి సన్నని వెంట్రుకల్లాంటి భాగాలు అడ్డుకుంటాయి. అలాగే... దగ్గడం, తుమ్మడం కూడా ఊపిరితిత్తులు తనకు సరిపడని వాటిని దూరం చేసుకునే ప్రయత్నమే. తుమ్మినప్పుడు గంటకు 160 కిలోమీటర్ల వేగంతో లోపలి పదార్థాలు బయటకు వస్తాయి మరి. దీనికోసం డయాఫ్రంతోపాటు పొట్ట, ఛాతీ కండరాలు కూడా సాయం చేస్తాయి. శ్వాసను బయటకు వదిలినా ఊపిరితిత్తుల్లో ఎంతో కొంత గాలి మిగిలి ఉంటుంది. లేకపోతే పాడవుతాయి మరి.

చిన్నూ: బోలెడు సంగతులు చెప్పారు అవన్నీ మా ఫ్రెండ్స్‌కి చెప్పొస్తా బైబై తాతయ్యా!

మీకు తెలుసా?

* నిమిషానికి 12 నుంచి 20 సార్లు శ్వాసిస్తాం.

‌* మగవాళ్ల కన్నా పిల్లలు, ఆడవాళ్లు వేగంగా శ్వాసతీసుకుంటారు.

‌* మన శరీరంలో నీళ్లలో పడేస్తే తేలియాడే అవయవం ఊపిరితిత్తులు మాత్రమే.

‌* మన శరీరంలోని 70 శాతం వ్యర్థాలు శ్వాస వదలడం వల్లే బయటకు వెళతాయి.

‌* పసిపిల్లలకు ఊపిరితిత్తులు గులాబీ రంగులో ఉంటాయి. రోజూ బయటి వాతావరణానికి ప్రభావితమవటం, కాలుష్యం వల్ల వయసుపెరిగే కొద్దీ కొద్దిగా రంగు మారుతూ వస్తుంది.

‌* ఒకే ఊపిరితిత్తి ఉన్నా శ్వాస తీసుకోగలం. అయితే శరీరాకృతి మాత్రం మారుతుంది.

‌* మన శరీరం మొత్తమ్మీద బయటి వాతావరణానికి నేరుగా సంబంధం ఉండే అవయవం ఇదే.

ఈనాడు సౌజన్యంతో

మంచుగడ్డల్లో పడ్డ మృతదేహం వందల సంవత్సరాలైనా చెడిపోదు. కానీ బతికున్న మనం మంచు గడ్డల్లో కొన్ని గంటలుంటే చనిపోతాము. ఈ వైవిధ్యం ఏమిటి?

జీవకణంలో రసాయనిక, భౌతిక చర్యలు సజావుగా సాగినప్పుడే జీవం ఉంటుంది. ఆ చర్యలకు ఉష్ణోగ్రత కూడా అనువుగా ఉండాలి. ఉష్ణోగ్రత అధికంగా పెరిగినా, బాగా తగ్గిపోయినా జీవచర్యలు అదుపు తప్పుతాయి. అందువల్లనే విపరీతమైన జ్వరం వచ్చినప్పుడు, లేదా విపరీతమైన ఎండలున్నప్పుడు మనిషి చనిపోతాడు. అలాగే మంచు గడ్డల మధ్య అత్యల్ప ఉష్ణోగ్రత వద్ద కూడా మరణం ఏర్పడుతుంది. ఇక మృతదేహం చెడిపోవడమంటే, దాని మీద వాతావరణం, మట్టి, నీరు తదితర పరిసరాల్లో ఉండే సూక్ష్మజీవులు దాడి చేసి, అందులోని మాంసకృత్తుల్ని, ఇతర పదార్థాలను గ్రహించడమే. ఆ సూక్ష్మజీవులు తమ ప్రతాపం చూపాలన్నా కూడా వాటికీ అనువైన ఉష్ణోగ్రత ఉండాల్సిందే. అత్యల్ప ఉష్ణోగ్రత వద్ద సూక్ష్మజీవులు తమ దాడిని కొనసాగించలేవు. సంతానాన్ని వృద్ధి చేసుకోలేవు. అందువల్లనే మంచుపర్వతాల్లో మరణించినవారి శరీరాలు వేలాది ఏళ్లయినా చెక్కు చెదరకుండా ఉంటాయి. అల్ప ఉష్ణోగ్రతల వద్ద సూక్ష్మజీవులు పనిచేయలేవు కాబట్టే, ఫ్రిజ్‌లో పెట్టిన పదార్థాలు చెడిపోవు.